ایزومریزاسیون

ایزومریزاسیون، یک فرآیند شیمیایی است که طی آن یک ترکیب به هر یک از اشکال ایزومری خود تبدیل می شود، یعنی با ترکیب شیمیایی و وزن مولکولی یکسان، اما با ساختار یا پیکربندی متفاوت و از این رو، به طور کلی با خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت شکل می گیرد. برای درک بهتر مفهوم در ادامه به بررسی بوتان و ایزوبوتان می‌پردازیم:

ایزومریزاسیون، یک فرآیند شیمیایی است که طی آن یک ترکیب به هر یک از اشکال ایزومری خود تبدیل می شود، یعنی با ترکیب شیمیایی و وزن مولکولی یکسان، اما با ساختار یا پیکربندی متفاوت و از این رو، به طور کلی با خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت شکل می گیرد. برای درک بهتر مفهوم در ادامه به بررسی بوتان و ایزوبوتان می‌پردازیم:

با توجه به جدول و شکل فوق می توان متوجه شد که بوتان و ایزوبوتان از نظر نقطه جوش و نقطه انجماد(خواص فیزیکی) متفاوت ولی از نظر ترکیب شیمیایی یکسان هستند. فرآیند ایزومریزاسیون جهت تبدیل نفتای سبک به ایزومریت مورد استفاده قرار می گیرد.خوراک این نوع فرآیند هیدروکربن های ۵و ۶ کربنه هستند که به کمک کاتالیست به ترکیبات ایزومر(شاخه دار) همان هیدروکربن تبدیل می شوند.

مکانیسم انجام این فرآیند بدین صورت است که هیدروژن در دمایی بین ۹۳ تا ۲۰۴ درجه سانتی‌گراد با نفتای سبک(C5 و C6) واکنش می‌دهد و به مخزن راکتور حاوی کاتالیزور پلاتین تزریق می‌شود. کاتالیزور و گرما مولکول‌های  C5 و C6 را به ایزومرهای خود تبدیل می‌کنند و نفتاهای سبکی که واکنش نداده‌اند را برای افزایش بازدهی، بازیافت می‌کنند.این فرایند با هدف تولید بنزین با اکتان بالا، با تغییر ساختاری اسکلت کربن از بخش‌های نفتی کم اکتان انجام می‌شود.

واحدهای ایزومریزاسیون یکی از سودآورترین روش ها برای تولید بنزین با اکتان بالا در پالایشگاه‌ها می باشد و امکان تولید سوخت با مشخصات مطابق با استانداردهای سختگیرانه EURO-4 و EURO-5 را فراهم می کند.